تولد و دوران کودکی
آیة الله حاج شیخ حسین راستی کاشانی در سال 1306 در شهرستان کاشان در محلّه سلطان امیر احمد(از فرزندان موسی بن جعفر علیهما السلام) به دنیا آمد. مادرش، ربابه بود و پدر وی، علی نام داشت که از راه ابریشم بافی، روزگار می گذرانید و مدتی نیز کارمند دولت بود.
زندگی آیة الله راستی کاشانی در خانواده ای ساده، امّا متدین و دوستدار خاندان پیامبر صلی الله علیه و آله آغاز شد؛ شیفتگی پدر او به روحانیت به حدّی بود که اگر در کوچه خیابان، فرد معمّمی را از دور می دید، صلوات می فرستاد و در پیشگاهش ادای احترام می کرد.
دوران تحصیل
آیة الله راستی کاشانی، تحصیلات ابتدایی را تا پایه ششم در شهر کاشان به پایان رسانید. پس از آن، به دلیل نارضایتی پدر از وضعیت دبیرستان های آن روزگار، به دبیرستان نرفت و در بعضی از تجارت خانه ها و مغازه ها به کار مشغول شد. پس از مدتی به سراغ نقاشی طرحها و نقشه های قالی رفت و آن حرفه را نزد استادان معروف و مجرّب فرا گرفت؛ امّا به سبب شوق فراوان به کسب معارف اسلامی و علوم دینی، راهی حوزه علمیه کاشان شد. دروس دوره ادبیات و بخشی از دروس سطح را نزد استادان مشهور آن دیار آموخت و سپس، عازم حوزه علمیه قم شد.
در قم، نیز رسائل، مکاسب و کفایه را به پایان رساند و در کنار آن به تحصیل فلسفه، کلام و تفسیر مشغول بود. پس از آن، عازم نجف اشرف شد تا ضمن باریابی به درگاه مولای متقیان، علی علیه السلام از محضر استادان آن دیار نیز بهره ببرد که این سفر بیش از بیست و پنج سال به طول انجامید. علت مهاجرت ایشان به نجف اشرف، علاقه فراوان ایشان به تفسیر قرآن کریم واطلاع از جلسات درس تفسیر حضرت آیت الله العظمی آقای خویی بود.
آیة الله راستی کاشانی، در طی این سالها، به تدریس درس های آموخته نیز می پرداخت و شاگردان بسیاری را تربیت می نمود؛ امّا با شرفیابی حضرت امام(ره) به شهر امیرمؤمنان علی علیه السلام آیة الله راستی درس خود را که طلاب بسیاری در آن شرکت می جستند، تعطیل کرد و همراه با شاگردان، در درس امام خمینی(ره) شرکت کرد.
استادان و دوستان
آیة الله راستی کاشانی، در طول دوران تحصیل خود از محضر استادان برجسته ای بهره مند بود. وی در کاشان، دروس دوره ادبیات و بخشی از دروس دوره سطح را نزد استادانی همچون آیة الله العظمی سید محمد حسین رضوی، آیة الله میرزا حسین فاضل نراقی، آیة الله غروی کاشانی، آیة الله شیخ علی اکبر صمدی و آیة الله حاج شیخ جعفر صبوری قمی فرا گرفت.
با ورود به قم، رسائل و مکاسب و کفایه را نزد آیة الله العظمی حاج شیخ مرتضی حائری یزدی، آیة الله حاج شیخ عبدالجواد اصفهانی، آیة الله العظمی حاج سید شهاب الدین مرعشی نجفی و حضرت آیة الله العظمی حاج سید محمدباقر طباطبایی بروجردی(سلطانی) آموخت و برای آموختن تفسیر، هیئت، فلسفه نزد مرحوم علامه طباطبایی رفت.
در دوره تحصیل در نجف نیز، به درس خارج اصول و فقه و تفسیر آیة الله العظمی حاج سید ابوالقاسم خویی و آیة الله العظمی میرزا باقر زنجانی رفت. همچنین در درس حضرات آیات حاج سید محسن حکیم و حاج سید محمود شاهرودی، حاج سید عبدالهادی شیرازی، میرزا حسن یزدی، شیخ حسن حلّی، حاج میرزا حسن بجنوردی و حاج سید حسین حمّامی نیز به تناوب شرکت می جست.
وی برای فراگیری علم حدیث و درایه و بخشی از حکمت و فلسفه به نزد آیة الله العظمی حاج سید عبدالاعلی سبزواری رفت.
از دیگر استادان او در فلسفه و کلام، آیة الله حاج شیخ صدرا می باشد. همچنین وی تفسیر را نزد عالم ربانی، آیة الله شیخ محمد علی سرابی و آیة الله العظمی آقای خویی آموخت در این مدت ایشان از جلسات خصوصی اخلاق حضرت آیت الله العظمی حاج سید جمال گلپایگانی بهره برد.
با حضور امام(ره) در حوزه علمیه نجف اشرف، آیة الله راستی به درس ایشان شتافت و از محضر وی بهره های بسیار برد. آیة الله راستی مدتی در جلسات فقهی شورای استفتای آیة الله خویی شرکت داشت.
آیة الله راستی کاشانی در دوران تحصیل در قم با آیة الله مرحوم حاج شیخ علی حیدری، آیة الله حاج سید جلال فقیه ایمانی، آیة الله حاج شیخ محمدرضا مهدوی کنی، انس فراوان داشت و در جلسات مباحثه درسی آنان شرکت می کرد. در نجف نیز با مرحوم آیة الله حاج سید نصر الله مستنبط، آیة الله حاج سید حسن قزوینی، آیة الله حاج سید مرتضی نجومی و آیة الله حاج سید محمد نوری جلسات مباحثه علمی برقرار می کرد که این جلسات سالیان متمادی ادامه داشت.
از دیگر دوستان نزدیک وی، آیة الله حاج سید اسدالله مدنی، مرحوم آیة الله شیخ محمد فکوریزدی و مرحوم آیة الله حاج سید مرتضی خلخالی است. آیة الله راستی کاشانی با مرحوم آیة الله حاج سید عبدالکریم کشمیری، انس فراوانی داشته است.
فعالیت های علمی و فرهنگی
آیة الله راستی کاشانی در طول عمر خود، تا کنون فعالیت های علمی و فرهنگی بسیاری را به انجام رسانده است که ذکر همة آنها در این مختصر نمی گنجد. وی حدود پنجاه سال است که به تدریس در حوزه های علمیه کاشان، نجف اشرف و قم می پردازد و از این رهگذر، شاگردان بسیاری را پرورش داده است که برخی از آنان خود، از استادان و فضلایی هستند که در حوزه های علمیه ایران و دیگر کشورها به خدمت به جامعة تشیع می پردازند. برخی نیز در پستهای مهم و حساس نظام اسلامی، خدمت می نمایند.
آیة الله راستی، در زمان حیات امام(ره) به نمایندگی ایشان برای ساماندهی امور حوزه و ایجاد تشکیلات شورای مدیریت حوزه علمیه قم منصوب شد و مُجاز به تصرف در امور شرعیه شد. در این زمینه، وی خدمات شایانی را به سرانجام رسانده است که آثار و برکات آن تا هم اکنون نیز بر جای مانده است. آیة الله راستی به پژوهش در زمینه های گوناگون دینی، پرداخته که برخی از آنان در نشریات کشور به چاپ رسیده است.
وی همچنین تقریرات دروس برخی از اساتید خود را نگاشته و حواشی و دست نوشته هایی در زمینه فقه و اصول دارد.
فعالیت های سیاسی
اشتغال به درس و علوم دینی، آیة الله راستی را از مبارزه بر ضد طاغوت بازنداشت. وی از نخستین روزهای نهضت، به جمع مبارزان پیوست و همواره با اطاعت از رهنمودهای امام خمینی(ره) به افشاگری ماهیت شوم خاندان پهلوی و تلاش برای استقرار نظامی اسلامی با بهره گیری از معارف اهل بیت علیهم السلام می پرداخت.
از جمله فعالیت های سیاسی وی که پیش تر، ذکر آن آمد، تعطیل کردن درس خود در نجف و حضور در درس امام(ره) به منظور مطرح نمودن و تقویت نهضت امام خمینی(ره) بود. دیگر اینکه وی در سال 1343، مسأله تقلید از امام خمینی(ره) را به طور جدی مطرح کرد.
آیة الله راستی، با عضویت در جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، جزء فعالان این مجموعه شد و امضای او در زیر بسیاری از اعلامیه ها و بیانیه هایی که بر ضد شاه منتشر می شد، به چشم می خورد.
از دیگر فعالیتهای وی در زمان رژیم شاه، سفر به آبادان، به نمایندگی از طرف امام خمینی(ره)، برای حمایت و پشتیبانی از اعتصاب کارکنان صنعت نفت بود. وی از کسانی بود که در مسجد دانشگاه تهران متحصن شد.
مسؤولیت ها
با پیروزی انقلاب اسلامی ایران در بهمن 1357، فعالیت های سیاسی معظم له پایان نیافت. برخی از مسؤولیت های وی پس از انقلاب به شرح زیر است:
1ـ عضویت در دفتر استفتائات امام خمینی(ره)؛
2ـ عضویت در شورای عالی موقّت اعزام قضات؛
3ـ عضویت در شورای تشخیص صلاحیت فقهی و اجتهاد کاندیداهای شورای عالی قضایی؛
4ـ نمایندگی امام(ره) در شورای عالی مدیریت حوزه علمیه قم؛
5ـ ریاست شورای عالی حوزه علمیه قم؛
6ـ عضویت در جامعه مدرسین حوزه علمیه قم؛
7ـ نمایندگی مجلس خبرگان رهبری در دوره های اوّل و دوم از استان تهران؛
8ـ نمایندگی امام(ره) برای نظارت بر سازمان مجاهدین انقلاب اسلامی
آیة الله راستی کاشانی در شامگاه ۲۹ شهریور ۱۳۹۶ در سن ۹۰ سالگی به رحمت ایزدی پیوست.