اعضای دومین دورهاعضای سومین دورهبیوک خلیل‌زاده معروف به «مروج» در ۲۷ شهریور سال ۱۳۰۹ در یک خانواده‌ی مذهبی و متمکن در یکی از محلات قدیمی اردبیل به دنیا آمد. در دوران کودکی به فراگیری قرآن در مکتب پرداخت و در شش سالگی راهی دبستان شد. وی در کلاس ششم ابتدایی که پایان همان دوره بود، نفر اول شد. به جهت جو زمانه و تعصب مذهبی پدرش او ادامه‌ی تحصیل نداد و نزد پدر مشغول کسب و کار شد؛ اما به اتفاق چند تن از دوستان خود در ایام تابستان به فراگیری زبان عربی پرداخت. براساس علاقه‌ی شخصی و تشویق پدر به حوزه‌ی علمیه‌ی شهر اردبیل که مدرسه‌ی «ملاابراهیم» نام داشت وارد شد و به تحصیل مقدمات علوم اسلامی مشغول گردید. در سال ۱۳۲۶ ش به حوزه‌ی علمیه‌ی قم عزیمت کرد و در مدرسه‌ی آیت‌الله حجت کوه کمری اقامت گزید و در درس بزرگانی چون: آیت‌الله سلطانی، شیخ احمد کافی، عبدالجواد اصفهانی و میرزا محمد مجاهدی تبریزی حاضر گردید؛ ضمن آنکه در درس فلسفه‌ی شیخ محمد لاکانی، میرزا مهدی مازندرانی و علامه طباطبایی هم شرکت می‌کرد.
آیت‌الله مروج پس از اتمام مقدمات دروس حوزوی در قم و شروع درس خارج‌ـ که مقارن با نهضت ملی شدن نفت در ایران بودـ راهی مشهد مقدس شد و در درس خارج فقه و اصول آیت‌الله‌العظمی سید یونس اردبیلی، از مراجع تقلید آن زمان، حاضر گشت. وی در بیت آیت‌الله‌العظمی سید یونس اردبیلی مسئول دفتر و مقسم ایشان بود (مصاحبه با محمد ملکی). پس از اقامت دو ساله در مشهد مقدس وی به قم بازگشت؛ ضمن اینکه از آیت‌الله‌العظمی اردبیلی اجازه‌ی تصدی امور شرعیه را دریافت نمود. در اقامت دوم در قم از محضر بزرگانی چون آیت‌الله العظمی بروجردی، امام خمینی و علامه طباطبایی استفاده نمود.
وی در همین دوران به پیشنهاد دوست همشهری خود حجت‌الاسلام سید ابراهیم سید حاتمی لقب «مروج» را برگزید و به این لقب شهرت پیدا کرد. وی در ایام تحصیل خود موفق به دریافت اجازات متعددی از فقها و بزرگان اجتهاد شیعه گردید که از آن جمله می‌توان به آیت‌الله‌العظمی اردبیلی، آیت‌الله العظمی سیدمحسن حکیم، آیت‌الله‌العظمی سید ابوالقاسم خویی، آیت‌الله‌العظمی سید علی خامنه‌ای و آیت‌الله میرزا علی اکبر مشکینی اشاره کرد. (نیکبخت، ۱۸-۲۰). آیت‌الله مروج پس از بازگشت به اردبیل به تدریس و ترویج و اقامه‌ی نماز پرداخت.
با آغاز نهضت اسلامی به رهبری امام خمینی همراه علمایی چون آیت‌الله سید یونس یونسی اردبیلی، آیت‌الله مسائلی و آیت‌الله اردبیلی وارد مبارزات اسلامی گردید و با ارسال تلگراف‌هایی به مراجع تقلید از جریان نهضت اسلامی حمایت نمودند (اسناد انقلاب اسلامی،۱/ ۲۴). در پی فاجعه‌ی مدرسه‌ی فیضیه‌ی قم، علمای اردبیل به اقدام رژیم شدیداً اعتراض کردند و پس از دستگیری امام‌خمینی در ۱۵ خرداد ۱۳۴۲ در تلگرافخانه‌ی اردبیل متحصن شدند و خواستار آزادی امام شدند . آیت‌الله مروج به علت مبارزاتش در سال ۱۳۴۴ ممنوع‌الخروج گردید. براساس گزارش‌های ساواک، در زمان تبعید امام خمینی در عراق از سوی علمای اردبیل مکاتباتی با امام خمینی صورت گرفته است. با رحلت آیت‌الله حکیم در سال ۱۳۴۹ علمای اردبیل از جمله آقایان مسائلی و مروج به طرح مرجعیت امام خمینی پرداختند. آیت‌الله مروج در سال‌های ۱۳۵۲ و ۱۳۵۳ سخنرانی‌های انتقادآمیزی از وضعیت سیاسی و فرهنگی جامعه ایراد کرد که با واکنش ساواک مواجه گردید.
با رحلت آیت‌الله سید یونس یونسی اردبیلی وی امامت جماعت مسجد میرزا علی اکبر اردبیل را در جنب بازار برعهده گرفت. فعالیت‌های عمده‌ی ایشان حول محور اسلام و مبارزه با مفاسد اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی بود. بخش دیگری از فعالیت‌های وی به مبارزه با بهائیت اختصاص داشت. مسجد میرزا علی اکبر و میرصالح دو کانون انقلاب در اردبیل بودند که یکی را آیت‌الله مروج و دیگری را آیت‌الله مسائلی امامت می‌کرد. با اوج‌گیری نهضت اسلامی در سال ۱۳۵۶ هسته‌ی مبارزان مسلمان اردبیل فعالیت خود را در این شهر شدت بخشیدند. به علت تبعید برخی از مبارزان به اطراف اردبیل ایشان به دیدار مبارزان می‌شتافتند. در چهلم شهدای تبریز مراسم باشکوهی در مسجد میرزا علی اکبر برگزار گردید و این سرآغاز ورود اردبیل به جریان انقلاب بود. در این مراسم آیت‌الله مروج سخنرانی شدیدالحنی ایراد کرد. در ادامه‌ی مبارزات، رژیم پهلوی با انواع تهدیدات بر آن شد وی را ساکت کند؛ وی در همین رابطه در یک تظاهرات به شدت مضروب گردید و مدتی را در بیمارستان سپری کرد. آیت‌الله مسائلی هم مدتی دستگیر و تحویل ساواک تبریز شد. محرم سال ۱۳۵۷ ایام سرنوشت‌سازی بود؛ وی با سازماندهی برخی شعرای مرثیه‌سرا چون شاهی اردبیلی گروهی به نام «قافله‌ی ایثار» را ایجاد کرد که در مراسم خود اشعار سیاسی را قرائت می‌کردند.
علمای اردبیل در کنار سایر علمای مبارز ایران پس از محرم ۱۳۵۷ اعلامیه‌ی خلع محمدرضا پهلوی از سلطنت را امضا کردند. همزمان با روزهای پایانی رژیم پهلوی مبارزان مسلمان اردبیل کمیته‌های محلی را تشکیل دادند که ریاست آنها با آیات مروج و مسائلی بود (مصاحبه با اسماعیل علی‌اکبر). به دعوت آیت‌الله مفتح، آقای مروج و برخی از مبارزان اردبیل در مراسم استقبال حضرت امام شرکت کردند و به جهت روحیات اخلاقی و اجتماعی آیت‌الله مروج در سال ۱۳۵۸ از سوی امام خمینی به عنوان امام جمعه و نماینده‌ی ولی فقیه در اردبیل تعیین گردید. ایجاد ثبات لازم در شهر، مساعدت به محرومان، کمک به رزمندگان اسلام، برپایی نماز جمعه‌ی شکوهمند در اردبیل، برپایی کنگره‌ی مقدس اردبیلی و تلاش جهت استان شدن اردبیل قسمتی از فعالیت وی در دوران حیات ایشان بود. وی پس از رحلت حضرت امام از سوی مقام معظم رهبری نمایندگی ایشان در اردبیل را عهده‌دار شدند و نهایتاً در ۲۷ فروردین ۱۳۸۰ درگذشت و در قبرستان عمومی شهر مدفون گردید.
ایشان علاوه بر مبارزات سیاسی ـ که اشاره شد ـ و فعالیت‌های ترویجی، اقدامات گسترده‌ی اجتماعی و فرهنگی هم برای مساعدت به فرهنگیان و مردم متدین اردبیل انجام دادند که به این شرح است: ایجاد مؤسسه‌ی مبارزه با فقر به همراه آیت‌الله سید عبدالکریم موسوی اردبیلی، ایجاد صندوق‌های قرض‌الحسنه‌ی متعدد در اردبیل و پیرامون آن، جمعیت مبارزه با سل، جمعیت حمایت از بیماران کلیوی، ایجاد کتابفروشی اسلامی، ایجاد کتابخانه‌ی مکتب المهدی، برپایی نمایشگاه کتاب اسلامی و مهم‌تر از همه، ایجاد صندوق پستی ۵۸ که از طریق این صندوق پستی به سؤالات جوانان و دانش‌آموزان در مورد مسائل مذهبی پاسخ می‌داد.
بدیهی است به جهت فعالیت‌هایی که وی داشت کلیه‌ی اقدامات او از طرف ساواک تحت کنترل و مراقبت باشد.
آیت الله مروج در سال 1380 دعوت حق را لبیک گفت و به دیار باقی شتافت.
